W obliczu rosnących wyzwań związanych z ochroną środowiska i zmianami klimatycznymi, zrównoważone budownictwo nabiera jeszcze większego znaczenia. Krajowy Plan Odbudowy (KPO) oraz zasada "Nie czyń poważnych szkód" (DNSH) wprowadzają istotne standardy, które mają ogromne znaczenie dla powodzenia każdego projektu budowlanego. Jednym z kluczowych kryteriów oceny zgodności z zasadą DNSH jest analiza wpływu inwestycji na cele środowiskowe, w tym łagodzenie zmian klimatu. Ocena ta jest bezpośrednio związana ze śladem węglowym budynku oraz jego oddziaływaniem na środowisko w całym cyklu życia. Właśnie te aspekty definiuje norma PN-EN 15978.
W tym artykule dowiesz się, jak skutecznie opracować scenariusz fazy cyklu życia budynku według normy PN-EN 15978. Poznasz praktyczne kroki, które sprawią, że Twój projekt będzie nie tylko funkcjonalny, ale również przyjazny dla środowiska.
Odkryj, jak nasze podejście i narzędzia mogą Cię wspierać w realizacji tych istotnych wymagań!
Czym jest Krajowy Plan Odbudowy?
Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) to kluczowy dokument, który został stworzony, aby stawić czoła wyzwaniom, jakie postawiły przed Polską ostatnie lata. Główne jego cele to wzmocnienie polskiej gospodarki i przygotowanie jej na przyszłe kryzysy [1].
W ramach KPO zaplanowano 57 projektów inwestycyjnych oraz 54 reformy, które odpowiadają na potrzeby i wyzwania w kluczowych obszarach. Program będzie realizowany od lutego 2020 roku do sierpnia 2026 roku, co daje nam czas na skuteczne wdrożenie wszystkich działań.
Finansowanie Krajowego Planu Odbudowy pochodzi z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF), który jest częścią ogólnoeuropejskiego Planu Odbudowy. Polska podpisała umowy z Komisją Europejską, które obejmują zarówno dotacje, jak i pożyczki. Dzięki temu nasz kraj może otrzymać prawie 60 miliardów euro, co odpowiada około 268 miliardom złotych [2].
Inwestycje z tego funduszu będą skupiać się na kluczowych obszarach, takich jak ochrona klimatu oraz transformacja cyfrowa. Działania te są zgodne z europejskimi priorytetami i mają na celu zapewnienie zrównoważonego rozwoju.
Kto może skorzystać z KPO?
KPO to inicjatywa, która ma na celu wsparcie różnych grup społecznych, w tym:
Przedsiębiorców: Firmy zyskają szansę na rozwój, wprowadzanie innowacji oraz lepsze dostosowanie się do zmieniających się warunków rynkowych. KPO stworzy nowe możliwości, które pomogą im rosnąć i prosperować.
Instytucji publicznych: Program umożliwi sektorowi publicznemu realizację kluczowych zadań i projektów, które są niezbędne dla lokalnych społeczności.
Innych podmiotów społeczno-gospodarczych: Różnorodne organizacje i instytucje, od NGO po stowarzyszenia, również skorzystają ze wsparcia, które pomoże im w działalności na rzecz społeczeństwa [3].
Dodatkowo Krajowy Plan Odbudowy kładzie duży nacisk na spójność terytorialną, co oznacza, że wsparcie będzie dostosowane do potrzeb różnych regionów. Chcą się upewnić, że każda społeczność, niezależnie od napotykanych trudności, ma równe szanse na rozwój oraz dostęp do kluczowych usług.
W szczególności granty będą przeznaczone dla:
Obszarów wiejskich: KPO oferuje wsparcie dla regionów, które mają trudności rozwojowe, aby mogły się rozwijać i odnosić sukcesy.
Miast: Inwestycje w infrastrukturę miejską oraz programy społeczne, które mają na celu poprawę jakości życia mieszkańców.
Miejsc dotkniętych skutkami pandemii: Kierują pomoc do obszarów, które najbardziej odczuły skutki kryzysu zdrowotnego, aby mogły szybciej wrócić na odpowiednią ścieżkę rozwoju [4].
Jakie obszary są wspierane przez KPO?
Krajowy Plan Odbudowy to ambitny program, który koncentruje się na wsparciu kluczowych obszarów rozwoju w Polsce. Jego celem jest poprawa jakości życia obywateli oraz wzmocnienie konkurencyjności kraju na arenie międzynarodowej. Oto najważniejsze obszary, które otrzymają wsparcie:
Rozwój gospodarki: KPO stawia na budowanie odporności i konkurencyjności polskiej gospodarki, co jest kluczowe dla jej długofalowego rozwoju.
Innowacje: Program inwestuje w nowoczesne rozwiązania, które przyczynią się do dynamicznego wzrostu różnych branż, a polskie firmy mogą stać się liderami w swoich dziedzinach.
Zielona energia: KPO koncentruje się na promowaniu odnawialnych źródeł energii oraz redukcji energochłonności, co przyczyni się do ochrony środowiska i realizacji ekologicznych zobowiązań.
Transformacja cyfrowa: Inwestycje w cyfryzację różnych sektorów mają na celu poprawę efektywności oraz ułatwienie dostępu do usług dla obywateli i przedsiębiorstw.
Ochrona zdrowia: KPO stawia na zwiększenie jakości, dostępności i efektywności systemu ochrony zdrowia, wspierając działania mające na celu poprawę zdrowia społeczeństwa.
Zielona mobilność: Program inwestuje w inteligentne rozwiązania transportowe, które sprzyjają zrównoważonemu rozwojowi miast, ułatwiając jednocześnie codzienne poruszanie się mieszkańców.
Bezpieczeństwo energetyczne: KPO promuje bezpieczeństwo energetyczne w ramach inicjatywy REPowerEU, co ma na celu uniezależnienie się od zagranicznych źródeł energii i zwiększenie stabilności rynku.
Poprawa jakości instytucji: Program ma na celu również wzmocnienie instytucji publicznych, co zapewni lepsze warunki do realizacji projektów w jego ramach [5].
Każdy z tych obszarów jest kluczowy dla budowania silniejszej i bardziej zrównoważonej Polski. Krajowy Plan Odbudowy przyczynia się do tworzenia lepszej przyszłości dla wszystkich obywateli.
Zasada DNSH, a KPO - co je ze sobą łączy?
W kontekście Krajowego Planu Odbudowy (KPO), zasada "Nie szkodzić znacząco" (DNSH) odgrywa kluczową rolę jako fundament unijnej polityki ekologicznej. Wdrożenie tej zasady w strategii KPO ma na celu zapewnienie, że wszystkie projekty i inwestycje nie tylko przyczyniają się do ochrony środowiska, ale także nie pogarszają obecnej sytuacji ekologicznej. Zrozumienie tej relacji jest kluczowe dla skutecznej implementacji działań, które nie tylko wspierają rozwój gospodarczy, ale również skutecznie chronią naszą planetę.
Czym jest zasada DNSH?
Zasada "Nie czyń poważnych szkód" (ang. "Do No Significant Harm", DNSH) to kluczowy element, który odgrywa istotną rolę w ocenie działań wspieranych przez Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Oznacza ona, że wszystkie inwestycje i reformy, które otrzymują finansowanie, muszą nie tylko spełniać określone cele, ale także unikać wszelkich negatywnych skutków dla środowiska [6].
Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241, obowiązującym od 12 lutego 2021 roku, zasada DNSH ma zastosowanie również w ramach rozdziałów REPowerEU. W praktyce oznacza to, że żadne działania nie mogą szkodzić następującym celom środowiskowym, określonym w artykule 17 rozporządzenia (UE) 2020/852:
Łagodzenie zmian klimatu.
Adaptacja do zmian klimatu.
Zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych i morskich.
Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym.
Zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola.
Ochrona oraz odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów.
W ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności przeprowadzono szczegółową analizę, aby upewnić się, że wszystkie reformy i inwestycje – zarówno te dotacyjne, jak i pożyczkowe – są zgodne z zasadą DNSH. To kluczowy wymóg, który gwarantuje, że wsparcie unijne nie tylko nie pogarsza stanu środowiska naturalnego, ale także nie przyczynia się do zaostrzenia kryzysu klimatycznego. Wprowadzenie tej zasady to krok w stronę zrównoważonej przyszłości, który zyskuje na znaczeniu w obecnych czasach [7].
Dlaczego zgodność projektu z zasadą DNSH jest tak ważna?
W dzisiejszym świecie, w którym zmiany klimatyczne i ochrona środowiska zajmują czołowe miejsce na globalnej agendzie, zasada "Nie czyń poważnych szkód" (DNSH - Do No Significant Harm) zyskuje na znaczeniu. Stanowi ona fundament wielu regulacji, w tym Europejskiego Zielonego Ładu, i jest kluczowa dla każdego projektu, który aspiruje do zrównoważonego rozwoju.
Zgodność z zasadą DNSH zapewnia, że działania podejmowane w ramach projektu nie tylko minimalizują negatywne skutki dla środowiska, ale także przyczyniają się do osiągania celów zrównoważonego rozwoju. Chroniąc naszą planetę, zasada ta przyczynia się do mniejszego zanieczyszczenia, lepszej ochrony bioróżnorodności oraz zrównoważonego wykorzystania zasobów [8].
Przestrzeganie DNSH ma także znaczenie praktyczne. Wiele instytucji publicznych oraz inwestorów stawia wymogi oparte na tej zasadzie, co stwarza nowe możliwości finansowe dla projektów, które są zgodne z zasadą. Dodatkowo, pokazując odpowiedzialność za wpływ na środowisko, firmy budują pozytywny wizerunek, co przekłada się na lepsze relacje z interesariuszami i zwiększoną lojalność klientów.
Regulacje prawne także ewoluują, z coraz większym naciskiem na uwzględnianie zasady DNSH w procesie planowania i realizacji projektów. Zrozumienie tych regulacji pomoże uniknąć problemów prawnych i sprawić, że projekty będą bardziej zgodne z nowymi standardami.
Zgodność Twojego projektu z zasadą DNSH to nie tylko obowiązek, ale także szansa na stworzenie wartości, które przetrwają próbę czasu. Działając w zgodzie z tą zasadą, możesz przyczynić się do ochrony środowiska, wspierać zrównoważony rozwój i zdobywać zaufanie klientów oraz inwestorów.
Norma PN-EN 15978 - Jak prawidłowo opracować scenariusz fazy cyklu życia budynku?
Opracowanie scenariusza fazy cyklu życia budynku zgodnie z normą PN-EN 15978 to kluczowy krok w ocenie zrównoważonego rozwoju w budownictwie. Norma ta umożliwia kompleksową analizę wpływu budynku na środowisko na każdym etapie jego cyklu życia – od projektowania, przez użytkowanie, aż po rozbiórkę i utylizację. Jest to istotne szczególnie w kontekście zasady "Nie czyń poważnych szkód" (DNSH), ponieważ jednym z kryteriów oceny projektów pod kątem celu środowiskowego "Łagodzenie zmian klimatu" zgodnie z taksonomią UE jest konieczność obliczania śladu węglowego i oceny oddziaływania na środowisko przez cały cykl życia obiektu. Starannie sporządzony scenariusz nie tylko pozwala zidentyfikować potencjalne ryzyka związane z klimatem, ale również wspiera realizację wszystkich celów środowiskowych w ramach zrównoważonego budownictwa [9].
Jak prawidłowo opracować scenariusz?
Aby stworzyć skuteczny scenariusz, warto postępować zgodnie z poniższymi krokami:
Zdefiniuj zakres projektu:
Określ, czy projekt dotyczy nowego budynku, czy może istniejącego obiektu albo renowacji.
Zidentyfikuj cele zrównoważonego rozwoju, które ma realizować budynek.
Zbieranie i analiza danych:
Określ, jakie informacje są niezbędne do przeprowadzenia dokładnej analizy cyklu życia budynku. Skoncentruj się na danych dotyczących materiałów budowlanych, technologii, systemów instalacyjnych oraz metod zarządzania obiektem.
Zgromadź dane klimatyczne specyficzne dla lokalizacji budynku, obejmujące średnie temperatury, opady oraz prognozy długoterminowe, które pozwolą modelować przyszłe warunki.
Sięgaj po wiarygodne źródła danych, takie jak raporty meteorologiczne i dokumenty normatywne. Nie zapomnij także o analizie danych historycznych z wcześniejszych projektów, aby zidentyfikować wzorce i potencjalne problemy.
Organizuj i przetwarzaj zebrane dane w sposób przejrzysty, tworząc bazę danych, która umożliwi szybki dostęp do istotnych informacji. Pamiętaj o weryfikacji jakości danych, aby zapewnić ich dokładność i rzetelność. Solidnie zebrane dane będą stanowić fundament skutecznego opracowania scenariusza cyklu życia budynku.
Modelowanie cyklu życia budynku:
Przygotuj modele opierające się na prognozach dotyczących warunków pogodowych w latach 2030 i 2050. Ujęcie tych informacji jest niezbędne w kontekście przewidywanych zmian klimatycznych.
Ocena opcji projektowych:
Określ różne opcje: zidentyfikuj układy przestrzenne, materiały budowlane i technologie, które mogą być zastosowane w projekcie, aby znaleźć najlepsze rozwiązanie.
Przeprowadź analizę wpływu na środowisko: sprawdź dla każdej opcji, jak wpłynie ona na cele środowiskowe, korzystając z normy PN-EN 15978. Zwróć uwagę na emisję CO2, bioróżnorodność i zanieczyszczenia.
Opracuj specyfikacje techniczne: przygotuj szczegółowe specyfikacje dla każdej opcji, uwzględniając właściwości materiałów, zastosowane technologie i wymagania energetyczne.
Zrób analizę kosztów i korzyści: oceń finansowy wpływ każdej opcji oraz potencjalne oszczędności wynikające ze zrównoważonych rozwiązań, aby podjąć najlepsze decyzje.
Zastanów się nad aspektami społecznymi: rozważ, jak różne opcje będą wpływać na lokalną społeczność i ich zgodność z lokalnymi strategiami rozwoju, co może zwiększyć akceptację projektu.
Uwzględnij innowacje: bądź otwarty na nowe technologie i materiały, które mogą poprawić efektywność i zrównoważoność budynku.
Dokonaj wyboru opcji: po dokładnej analizie wybierz tę, która najlepiej spełnia wymagania środowiskowe i zasadę DNSH, wspierając zrównoważony rozwój.
Odwołanie do standardów:
Skorzystaj z dokumentu JRC Science for Policy Report, który przedstawia wspólne ramy dla kluczowych wskaźników dostosowania budynków biurowych i mieszkalnych. Makrocel 5 może być szczególnie pomocny w kontekście zrównoważonego projektowania.
Ocena śladu węglowego:
Przeprowadź dokładną analizę śladu węglowego budynku podczas wszystkich faz cyklu życia. Zwróć szczególną uwagę na emisję gazów cieplarnianych pochodzących z różnych źródeł, takich jak materiały budowlane i użytkowanie.
Dokumentacja i komunikacja:
Przygotuj czytelny raport z wynikami i analizami, który będzie zrozumiały dla inwestorów i interesariuszy. Dobre zrozumienie tych wyników zwiększy zaufanie oraz podniesie świadomość na temat zrównoważonego budownictwa.
Monitorowanie i aktualizacja:
Regularnie aktualizuj scenariusz oraz założenia, aby odpowiadały zmieniającym się regulacjom prawnym z zakresu zrównoważonego rozwoju [10].
Znaczenie przygotowania scenariusza
Stworzenie scenariusza zgodnie z normą PN-EN 15978 ma kluczowe znaczenie w obliczu zmian klimatycznych. Pozwala na identyfikację środków, które minimalizują przyszłe ryzyko, a także uwzględnia aspekty ekologiczne, społeczne i ekonomiczne na każdym etapie życia budynku. Właściwie opracowane scenariusze cyklu życia dostarczają rzetelnych informacji o wpływie budynku na środowisko, co wspiera efektywną komunikację z inwestorami, użytkownikami i lokalnymi społecznościami. Implementacja tych kroków do praktyki umożliwia tworzenie budynków, które są funkcjonalne, zrównoważone i przyjazne dla otoczenia. Twoje projekty mogą stać się prawdziwym katalizatorem pozytywnych zmian, zarówno w branży budowlanej, jak i w szerszym kontekście społecznym.
Platforma CDE - Twoje wsparcie przy stosowaniu zasady DNSH
Common Data Environment (CDE) to nowoczesna platforma, która umożliwia efektywne gromadzenie, zarządzanie i udostępnianie danych związanych z projektami budowlanymi. Dzięki CDE wszyscy uczestnicy projektu mogą współpracować i aktualizować informacje w czasie rzeczywistym, co znacząco usprawnia procesy budowlane.
Zalety korzystania z platformy CDE:
Usprawniona komunikacja: centralne źródło danych zapewnia szybki dostęp do aktualnych informacji, eliminując problemy z dezinformacją.
Efektywne zarządzanie dokumentami: wszystkie dokumenty są przechowywane w jednym miejscu, co ułatwia ich śledzenie i kontrolę dostępu.
Zwiększona produktywność: uproszczona wymiana informacji prowadzi do szybszej i bardziej efektywnej realizacji projektów.
Lepsze zarządzanie ryzykiem: CDE pozwala na skuteczne monitorowanie postępu i identyfikację potencjalnych zagrożeń, zwiększając tym samym bezpieczeństwo całego projektu.
Korzystając z platformy CDE, możesz poprawić efektywność swoich projektów oraz łatwiej stosować zasadę DNSH, wspierając zrównoważony rozwój.
BinderLess – Twoje cyfrowe centrum informacji
BinderLess to nowoczesna platforma, która łączy wszystkie kluczowe dane dotyczące Twojego projektu budowlanego w jednym miejscu. Dzięki nam współpraca między zespołem decyzyjnym staje się łatwiejsza, a dostęp do aktualnej dokumentacji jest szybki i bezproblemowy. Nasze rozwiązanie zapewnia pełną kontrolę na każdym etapie realizacji inwestycji.
Moduł liczenia śladu węglowego
Jednym z naszych najważniejszych rozwiązań jest moduł liczenia śladu węglowego, który automatyzuje procesy obliczeniowe, ułatwiając zarządzanie danymi o emisji CO2. Gdy do wniosku dołączysz dokument EPD (Environmental Product Declaration) dotyczący określonego materiału, nasza platforma automatycznie klasyfikuje wszystkie istotne informacje.
Weryfikujemy, czy załączony wniosek zawiera certyfikat i sprawdzamy jego aktualność. Dzięki naszym narzędziom można również uzyskać wskaźnik GWP (Global Warming Potential) na podstawie różnych źródeł danych. Nawet jeśli nie masz dostępu do pełnych informacji, BinderLess pomoże w oszacowaniu emisji CO2, co pozwala na podejmowanie bardziej ekologicznych decyzji i przyczynia się do zrównoważonego rozwoju Twoich projektów budowlanych.
Podsumowanie
Opracowanie scenariusza fazy cyklu życia budynku według normy PN-EN 15978 to kluczowy krok ku zrównoważonemu rozwojowi w budownictwie. Dokładna analiza każdego etapu cyklu życia pozwala nie tylko zredukować negatywny wpływ na środowisko, ale również upewnić się, że Twoje projekty spełniają wymagania inwestorów i regulacji prawnych. Dzięki tej normie możesz podejmować świadome decyzje, które przyczyniają się do ochrony naszej planety. Wybierając rozwiązania takie jak BinderLess, otrzymujesz wsparcie, które ułatwia wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju. Działaj już dzisiaj i stań się częścią społeczności, która buduje lepszą przyszłość!
Materiały źródłowe:
[3], [4], [5] jak wyżej
Comments